Z inicjatywy architekta Mirosława Nizio, powstała idea programu mentorskiego przeznaczonego dla profesjonalistów i pasjonatów współczesnego projektowania. Krytyczka sztuki Karolina Kliszewska i historyczka sztuki Iga Knysak w duecie kuratorskim stworzyły Materie Mistrza, program edukacyjno- wystawienniczy oddający hołd pięknu, umiejętnościom warsztatowym i przyjemności obcowania z przedmiotem, które są fundamentalnymi wartościami sztuki użytkowej.
Jest kilka dróg materializowania myśli i formułowania założeń. Można rozpocząć od postawienia pytania. Ale jak je sformułować, aby nadać mu sprawczość? Czy każde postawione pytanie wyraża chęć poznania? Zacznijmy. Gdzie jest początek myśli? Wskażmy.
Piękno wymknęło się z obszaru sztuk plastycznych i przeszło na pole designu, sztuki użytkowej. To pole ma dwa główne wymiary: kreację i wytwarzanie. Wytwarzanie może odbywać się dwojako: w masowej produkcji mechanicznej lub rękodzielniczej. Decyzja o formie wytwarzania wpływa na nasze dalsze wartościowanie. W jakim trybie i czasie mówimy o tych procesach projektowych? Przemysłowe wytwarzanie form użytkowych zwrócone jest ku przyszłości. Związane jest z innowacją. Warsztat manualny i techniki rzemieślnicze tkwią w przeszłości. Osadzone są w wyobrażeniu konwencjonalności. Jak więc zobaczyć w pełni to, co nam współczesne, jeśli zdecydujemy się na zwrot w przeszłość? W którą stronę patrzeć z większym przekonaniem, aby nie tkwić w rozłamie? Materia Mistrza stara się uchwycić styk tradycji i współczesności poprzez materiał/materie rozumianą jako medium artystyczne i źródło procesu twórczego w projektowaniu sztuki użytkowej. To łączenie przeszłości z teraźniejszością ukazujące drogi ewolucji materiałowych, badanie dawnego i współczesnego zastosowania materiałów oraz przemian zachodzących w technikach obróbki oraz ich przyczyn kulturowych, społecznych i ekonomicznych.
Rozwijając myśl, formułujemy założenie: Każda materia ma swojego mistrza, a relacja między mistrzem i jego materią należy do nieuchwytnego aspektu projektowania. Czego moglibyśmy się chwycić, aby odsłonić część tego procesu? Dotknijmy dłoni. Dłonie twórcy spracowane są mniej lub bardziej. Funkcjonując autonomicznie są nośnikiem tożsamości, reprezentacją warsztatu projektowego – rzemieślniczego oraz indywidualności twórczej zapisanej w układzie linii papilarnych. Są one punktem wyjścia do działania lub jego zaniechania. Dłonie jako narzędzie sprawcze wobec rzeczywistości przypominają, że nie istniejemy poza światem, a wyłaniamy się z niego i istniejemy w nim również poprzez przedmioty. To wskutek bycia w świecie, konieczne jest kształtowanie przyszłych gestów, proponowanie nowych sposobów widzenia i odrzucenie przebrzmiałych sensów. Widoczna sprawczość twórcy, poczucie odpowiedzialności za efekt pracy lub jej zaniedbanie – te informacje zapisane są w materii i nadanej jej formie, jako całość stanowiąc właśnie przedmiot użytkowy. Ujawnia on myśl twórcy wobec materii i jego wybór stylistyczny w kształcie. Relacje między materią a formą to od wieków przedmiot rozważań filozoficznych, które w Materii Mistrza oddaje starogreckie pojęcie kalokagathia – połączenie dobra i piękna, wyprowadzając ten nieśmiertelny duet ku współczesności, możemy odkryć go również w osławionej modernistycznej formule forma wynika z funkcji.
Parafrazując słowa awangardowego twórcy Władysława Strzemińskiego: Forma istnienia tworzy formę świadomości. Powstanie nowej formy stwarza nową treść. Idea Materii Mistrza niesie ze sobą pragnienie subtelnej zmiany patrzenia i myślenia o naszym funkcjonowaniu w świecie przedmiotów użytkowych. To wielogłosowe podejście do wybranych wątków projektowania, zjawisk społecznych i naszych zachowań konsumenckich w przestrzeni sztuki użytkowej. Materie – tkaninę, ceramikę, szkło, kamień, drewno, beton – biorą na warsztat ekspercki historycy sztuki, krytyczki, kulturoznawcy, antropolożki, artyści, projektantki form użytkowych, antykwariusze i psycholożki designu. Wytworzona merytoryka opisze styl naszej epoki z nowej perspektywy, ukazując specyfikę aktualnego wzornictwa.
Materia Mistrza. Nowa Wizja Tradycji
Jak co dzień wsiadam do samochodu i ruszam do roboty. Normalnie, muzyka – klasyczna bo mnie wycisza, krótkie wiadomości i blok reklamowy. A tam takie ogłoszenie
W zasadzie powinienem dokończyć rozpoczętą w poprzednim numerze opowieść o Azji, gdzie po przygodach w Malezji, na wyspie Langkawi i w Wietnamie, w Sajgonie, poleciałem do Tajlandii, ale pomyślałem sobie, że raz, co za dużo to niezdrowo, dwa, sam Bangkok to za mało, żeby napisać fajnie o tym kraju.
Stoję w korku od półtorej godziny, bo ktoś w warszawskim ratuszu, w środku tygodnia i to w godzinach szczytu wpuścił do Śródmieścia kolarzy.
Urzeczeni niezwykłością tego kraju postanowiliśmy opisać to, co przez kilka dni udało nam się tu zobaczyć, czego posmakować i czym nacieszyć oczy
– Po wojnie Teatr Żydowski mieścił się w zdewastowanym po pożarze budynku przy ulicy Królewskiej, gdzie dzisiaj stoi hotel Victoria. Mieszkałam w garderobie. To była właściwie drewniana szopa.
Sztuka jako odtrutka na rzeczywistość. Sztuka jako lustro, bo kto inny pokaże dosadniej? I wreszcie sztuka jako wyraz kontestacji.
